آب مروارید یا کاتاراکت ( Cataract ) از جمله شایع ترین شکایت هایی است که افراد سالمند را به کلینیک های چشم پزشکی میکشاند. آب مروارید در واقع جزئی از فرایند پیری در انسان بوده و نزدیک به 75 درصد افراد در سنین بالای 70 سال دچار آن میشوند. اگرچه آب مروارید در غالب موارد بیماری افراد مسن به شمار میآید، ولی نوزادان و کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. پیشرفت آب مروارید معمولا بسیار آهسته بوده به نحوی که ممکن است فرد هیچگاه متوجه تغییر در کیفیت بینایی خود نشود. با این حال در برخی از بیماران مبتلا به آب مروارید علائم به سرعت خود را نشان داده و فرد نگران از دست رفتن بینایی خود میشود. در این نوشتار قصد داریم به معرفی علائم و نشانه ها، تشخیص آب مروارید و درمان آن به طور مختصر اشاره ای داشته باشیم.
آب مروارید بیماری چشمی مربوط به عدسی است. به دلایل گوناگون مانند افزایش سن، سیگار کشیدن، کنترل نکردن قند خون در فرد مبتلا به دیابت، سابقه خانوادگی یا حتی مصرف برخی از دارو ها مانند کورتون ممکن است به مرور زمان عدسی چشم شفافیت خود را از دست بدهد. در چشم سالم، عدسی باید شفاف باشد تا بتواند نور را به خوبی عبور داده و در فرایند بینایی کمک کند. یک عدسی کدر شده در بیماری آب مروارید بینایی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد و علائم زیر را برای فرد ایجاد میکند :
ون عینک مطالعه قادر به انجام کار های ظریف نخواهند بود؛ اما در مراحل اولیه آب مروارید دید نزدیک بیمار تا حد زیادی بهتر میشود به نحوی که حتی بدون عینک مطالعه به راحتی قادر به کتاب خواندن است. دلیل این امر کدر شدن عدسی و تغییر در میزان شکست نور نسبت به حالت طبیعی است که منجر به بهبود کاذب دید بیمار میشود و به علامت second sight معروف میباشد.
همانطور که اشاره شد، ممکن است بیمار تغییر در بینایی را گزارش نکند با این حال مبتلا به آب مروارید باشد. پزشک به راحتی با معاینه از پشت دستگاه متوجه کدورت عدسی و آب مروارید در فرد خواهد شد و اقدامات بعدی را برای فرد انجام خواهد داد. تشخیص زودهنگام آب مروارید به خصوص برای نوزادان از اهمیت بالایی برخوردار است. آب مروارید در سن نوزادی میتواند نشانگر وجود اختلالات عروق مادرزادی در چشم و از آن مهم تر تومور داخل چشمی باشد و در صورتی که به موقع برای آن اقدام نشود منجر به تنبلی چشم خواهد شد.